Digitale geletterdheid wordt steeds meer erkend als een essentieel onderdeel van toekomstig onderwijs. Omdat de Nederlandse overheid zowel het basis- als het secundair onderwijs wil actualiseren, wordt lesgeven in programmeren aan kinderen verplicht. Esther O´Toole heeft de huidige stand van zaken met betrekking tot de programmeren van kinderen onder de loep genomen.
Bo Boekelman en Hilde Verschuren, twee basisschoolleerlingen van De Harlekijnschool in Cuijk, Noord-Brabant, Onderzoeken programmeren bij Expedition Robot, een van de buitenschoolse cursussen die worden aangeboden in het kader van het Techlab-programma in hun lokale bibliotheek. ‘Wat ik het leukste vind, is als je het coderingsgedeelte hebt afgerond en je jouw creatie tot leven kunt zien komen’, zegt Bo, die in haar laatste jaar van de basisschool zit. ‘Ik vond het erg leuk en had graag meer tijd gehad. Zoiets zou ik zeker nog een keer doen, vooral als het op school was’, zegt vriend en klasgenoot Hilde.
Vaardigheden van de 21e eeuw
De directeur van hun school, Rob Lamers, werkt samen met negen andere lokale scholen aan de integratie van de vaardigheden van de 21e eeuw in het curriculum, inclusief kritisch denken en computational thinking. ‘Ik denk dat voor leraren, die niet zijn opgegroeid met dit soort technologie, het idee dat ze les moeten geven met behulp van veel ingewikkelde apparatuur hen kan tegenhouden,’ zegt hij. ‘Dat is natuurlijk niet waar. In sommige opzichten is het een heel nieuw kennisgebied en worden kinderen ongelooflijk enthousiast, en dat is geweldig.’
‘We zijn van plan om naar de situatie nu te kijken en dat te vergelijken met de kerndoelen van het nieuwe curriculum, om te zien waar er overlap is. Veel van deze 21e eeuwse vaardigheden bieden we misschien al aan op andere gebieden, maar niet als aparte vakken en dat is goed. Net als bij burgerschap kan je ze integreren in het curriculum. Het is het aanleren van de mentaliteit die belangrijk is.’
Veel scholen proberen een voorsprong te krijgen op het verplichte coderingsgedeelte van het verwachte nieuwe leerplan door programmeren in de schooldag op te nemen. Jolanda Rietel, een docente van de Amsterdamse school Vier Windstreken, die met haar 7-jarige leerlingen gebruik heeft gemaakt van Bomberbot’s game-based learning, vertelde Dutchnews.nl: ‘Op dit moment is het erg nuttig, omdat de leerlingen op een oplossingsgerichte manier moeten werken en dit helpt ook bij andere vakken.’
Digitale geletterdheid
Sommige technische opvoeders, zoals Deborah Carter, de oprichter en directeur van NewTechKids in Amsterdam, maken zich zorgen over het feit dat sommige scholen bij het maken van hun plannen voor het ontwikkelen van digitale geletterdheid misschien te veel nadruk leggen op technische vaardigheden zoals programmeren. ‘Programmeren en softwarepakketten zijn nuttig, maar wat essentieel is voor de toekomst is om “computational thinking” en kritisch denken over technologie te onderwijzen: jongeren moeten in staat zijn om toegang te krijgen tot technologie, deze te beheren, met technologie te communiceren en kritisch denken toe te passen om zelf technologie te creëren,’ zegt ze.
‘Veel scholen kiezen voor technische vaardigheden, omdat het gemakkelijk is om het op te pakken. Maar programmeren is slechts de laatste 5% van het technologische ontwikkelingsproces. Het is uitvoering. Er is veel denken, problemen oplossen, ontwerpen en testen voordat het programmeren kan plaatsvinden.’
Toen Carter vanuit Canada naar Amsterdam verhuisde, ontdekte ze een gebrek aan technisch georiënteerd onderwijs en naschoolse activiteiten voor haar zoontje in de lagere leeftijd. Samen met haar zakenpartner Marja Ilona Koski (een Finse informaticadocente) begon ze dit soort buitenschoolse activiteiten voor kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar.
Schoolcurriculum 2020
De Nederlandse overheid streeft ernaar om haar plannen voor het nieuwe schoolcurriculum klaar te hebben en in 2020 uit te rollen, hoewel sommige deskundigen zeggen dat het nog enkele jaren kan duren voordat het geïmplementeerd is. Een denktank van onderwijsprofessionals, Curriculum.nu, werkt momenteel aan een kader dat negen verschillende leergebieden, waaronder digitale geletterdheid, bestrijkt. De plannen moeten tegen het einde van dit jaar klaar zijn voor presentatie aan de regering.
Bron: DutchNews.nl